بررسی تاکسونومی و بیواکولوزی سرخرطومی های ساقه خوار کلزا در استان مازندران

راسته سخت بالپوشان (coleoptera) بزرگترین راسته در رده حشرات (insecta) می باشد. خانواده سرخرطومی ها (curculionidae) متعلق به این راسته و شامل بسیاری از آفات محصولات کشاورزی است. سرخرطومی های ساقه خوار کلزا متعلق به جنس ceutorhynchus از این خانواده اند که در داخل طوقه، برگ و ساقه کلزا تغذیه می کنند. در سال زراعی 90-1389، بمنظور بررسی تاکسونومی و بیواکولوژی این سرخرطومی ها در استان مازندران، عملیات صحرایی (نصب تله ها، جمع آوری مراحل مختلف آفت از مزارع، بررسی زمان فعالیت حشرات کامل در مزارع، عملیات کنترل شیمیایی) و فعالیت های آزمایشگاهی (مطالعه تاکسونومیک نمونه ها ، تهیه اسلایدهای میکروسکوپیک، تشریح بافت های گیاهی جهت یافتن تخم و لارو و پرورش مراحل لاروی، تعیین طول دوره و عمق شفیرگی) انجام گرفت. سه گونه سرخرطومی جمع آوری و شناسایی شدند: ceutorhynchus picitarsis، c. sulcicollis و c. chalybaeus. پراکنش این گونه ها در مزارع کلزای استان بدست آمد. حشرات کامل سرخرطومی از نیمه پاییز تا نیمه زمستان در مزارع کلزا فعالیت دارند و از اواخر آبان تا زمان رسیدن کلزا (اواخر اردیبهشت) مرحله لاروی آفت در بافت کلزا فعالیت تغذیه ای دارد. حشرات کامل نسل جدید از دهه دوم اردیبهشت ظاهر شدند. طول دوره شفیرگی در شرایط آزمایشگاهی حدود 18 روز می باشد. تعداد کمی لارو سرخرطومی در سطح خاک ولی اکثر آنها در اعماق 1 تا 2 سانتی متری خاک شفیره شدند. اگرچه کلیه حشره کش های آزمایشی روی سرخرطومی ها نسبتا موثر بودند ولی دورسبان در مقایسه با سایرین کارآیی بهتری داشت.